header Gjallar, Noormannen in de Lage Landen

   RELEVANTE BOEKEN EN TIJDSCHRIFTEN

Afgezien van wat losse artikelen is er weinig gepubliceerd over de Noormannen in onze vaderlandse geschiedenis. Veel is bovendien van povere kwaliteit en soms zelfs van een bedenkelijk gehalte. Ook werd het optreden van de Noormannen in de Lage Landen door revisionisten op de schop genomen.


Een vroeg werk is van Jan de Vries uit 1923 'De Wikingen in de Lage Landen'. Bovendien kwam er - toevallig of niet - óók in dat jaar een belangwekkend artikel uit van Gosses 'Deense heerschappijen in Friesland gedurende den Noormannentijd.' Wellicht kunnen we hierin de invloed van de Deen Gustav Lind herkennen, die in de jaren twintig en dertig onvermoeibaar de Deense cultuur en geschiedenis in Nederland heeft gepromoot. Het artikel van Gosses is vooral van belang omdat het tot op de dag van vandaag onder Nederlandse historici nogal school heeft gemaakt.
Maar de pionier met betrekking tot dit stukje geschiedenis is geheel in het vergeetboek geraakt: de Utrechtse hoogleraar Joan Hugo van Bolhuis. Deze publiceerde in 1834 en 1835 een boek getiteld: 'De Noormannen in Nederland'. Gosses sprak lovend over de studie van Van Bolhuis en verwonderde zich waarom hij de prijsvraag, die was uitgeschreven door het Provinciaal Utrechts Genootschap van kunsten en wetenschappen (PUG), en waarnaar Van Bolhuis meedong, niet had gewonnen. Dat blijft, de kwaliteit van het werk in aanmerking nemende, inderdaad een raadsel.

Over de Noormannen in het algemeen zijn hele bibliotheken volgeschreven, dergelijke publicaties zijn hier niet opgenomen. Ook zijn er geen bronnenpublicaties opgenomen, die zijn hier te vinden.

Hieronder volgt een - incompleet - overzicht van uitgaves die geheel of gedeeltelijk over Noormannen, speciaal in relatie tot de Lage Landen en verwante onderwerpen handelen.

 


Algra, H., Bistekken for Fryske skiednis. III. Fryslân in diel fen it Frankyske ryk. De Noormannen (Harlingen 1941)

Ambrosiani, Björn, 'Birka and Dorestad', Sarfatij, H., e.a. (ed.), In Discussion with the Past, Archaeological studies presented to W.A. van Es (Amersfoort 1999), 239-242

Bartels, M.H., 'Vikingaanval en Deventer verdediging. Archeologisch onderzoek aan de Smedenstraat 38-44 te Deventer', Archeologie in Deventer 5 (Deventer 2003)

Bartels, M.H., 'Van tabula rasa tot de phoenix van het IJsseldal. Deventer anno 882', Madoc 19 (2005), 74-84

Baume, P. la, 'Die Wikingerzeit auf den nordfriesischen Inseln', Jb. d. Nordfries. Vereins 29 (1952/53)

Berge, R. ten, Waren de Drenten en een deel van de Groningers Vikingen? Het verschijnsel Viking mede verklaard aan de hand van regionale geschiedenis ofwel de vernietiging van de laatste Europese dichters door het vroege christendom (Groningen 1997)

Berge, R. ten, De laatste Vikingen van Drenthe, De gevolgen van een Vikinginvasie (Assen 2004)

Besteman, J.C., 'De vondst van Westerklief, gemeente Wieringen: Een zilverschat uit de Vikingperiode', Oudheidkundige mededelingen uit het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden 77 (1997), 199-226

Besteman, J.C., Vikingen in Noord-Holland? De zilverschat van Wieringen in het licht van de Noormanneninvallen (Amsterdam 1997)

Besteman, J.C., 'Recente vondsten werpen nieuw licht op Scandinavische contacten met onze streken – Vikingen in Nederland', Scarabee (Vikingen special 2) 40 (1999), 23-29

Besteman, J.C., 'Viking Silver on Wieringen. A Viking Age Silver Hoard from Westerklief on the Former Isle of Wieringen (Province of North Holland) in the Light of the Viking Relations with Frisia', Sarfatij, H., e.a. (reds.), In Discussion with the Past. Archaeological studies presented to W.A. van Es (Amersfoort 1999), 253-266.

Besteman, J.C., 'Een tweede Scandinavische zilverschat van Westerklief, gem. Wieringen (N.H.)', Paleo-Aktueel. Archeologie in 2000 12 (2001), 129-134

Besteman, J.C., 'Wieringen', Archeologische kroniek van Noord-Holland 1999, Holland 32-6 (2000), 330-331

Besteman, J.C., 'Wieringen * Westerklief II', Archeologische kroniek van Noord-Holland 2001, Holland 34-5 (2002), 47-49

Besteman, J.C., 'Scandinavisch gewichtsgeld in Nederland in de Vikingperiode', Cordfunke, E.H.P.K. & Sarfatij, H. (reds.), Van Solidus tot Euro (Hilversum 2004)

Blok, D.P., 'De Wikingen in Friesland', Naamkunde 10 (1978), 25-47

Bogaert, C. van den, Les Sagas Scandinaves, Recherches sur l’histoire primitive des Belges (Brussel 1903)

Bogaert, A.J. van, 'De Wikingen in de Durme- en Scheldehoek', Gedenkschriften van de Oudheidkundige Kring van het Land van Dendermonde 4 (1955)

Bogaert, A.J. van, Drie 'Viking zwaarden', noormannentijd, gevonden in de "Wijde Dorma" en "Luijsenbos" te Hamme (Hamme 1962)

Bolhuis, J.H. van, De Noormannen in Nederland. Geschiedenis hunner invallen gedurende de negende, tiende en elfde eeuwen, met opgave van derzelver gevolgen, uit echte bronnen geput (Utrecht 1834-1835)

Boone, W.J. de, 'De Vikingen in Velsen', Westerheem 7 (1958), 30-38

Bossche, A. van, De Vikingen. Hun vaderland was de zee. Tentoonstellingscatalogus Museum Van Bogaert–Wauters (Hamme 2000)

Braat, W.C., 'Les Vikings au pays de Frise', Annales de Normandie 4 (1954) 219-227

Braat, W.C., 'Zeeland in de Vikingtijd', Archief uitgegeven door het Zeeuwsch Genootschap van Wetenschappen (1954), 135-147

Brederoode, A.M., De Noormannen op het eiland Walcheren in den jare 874 (Amsterdam 1845)

Bremer, J.T., 'Het estuarium van Egmond: een invalspoort van Vikingen?', Alkmaars jaarboekje 1971 (1972), 40-49

Breuer, J., 'Les Vikings en Belgique', Bulletin de la Societe. Royale Archeol. Bruxelles, 6 (1935), 182-191

Bruce-Mitford, R.I.S., 'A new wooden ship's figure-head found in the Scheldt at Moerzeke-Mariakerke', Acta Arch. 38 (1967), 199-209.

Bruce-Mitford, R.I.S., 'Ship's figure-heads in the Migration period and the early middle-ages', Antiquity 44 (1970), 146-148.

Calkoen, H.J., 'Barnsteenvondst uit Velsen', Westerheem (1953), 102-108

Campen, J.W.C. van, 'De Noormannentijd. De bisschoppen Hunger, Odilbald en Radbod', Jaarboekje van 'Oud-Utrecht' (Utrecht 1960), 25-45

Coenegrachts, T., Coenen, A. & De Rue, Y. (reds.), De Viking, vriend en vijand (Leuven 2006)

Coupland, S., 'From poachers to gamekeepers: Scandinavian warlords and Carolingian kings', Early Medieval Europe 7 (1) (1998), 85-114

Crumlin-Pedersen, O., 'Cog-Kogge-Kaag, Trœk af en frisisk skibstypes historie', Handels- og Søfartsmuseets Årbog 1965 (Helsingör 1965), 81-144

Delahaye, A., De mythe van de Noormannen in Nederland (Zundert 1977)

D'Haenens, A., Les invasions Normandes en Belgique au IXe siècle - Le phénomène et sa répercussion dans l'historiographie Médiévale (Leuven 1967)

D'Haenens, A. , 'Les invasions normandes dans l'Empire franc au IXe siècle. Pour une rénovation de la problématique', Settimane di studio del Centro italiano di Studi sull'Alto Medioevo XVI, I Normanni e la loro espansione in Europa nell'Alto Medioevo (Spoleto 1968), 235 - 298

D'Haenens, A. , Les invasions normandes, une catastrophe? (Parijs 1970)

D'Hooge, B.M., 'Ekeren in de 9de eeuw en het bezoek der Vikingen', Jaarboek Heemkring Ekeren 25 (2007)

Eldijk, L. van, 'De vleesgeworden duivel in Dorestad – Vikingen op zoek naar roem en rijkdom', Scarabee (Vikingen special 1) 39 (1999), 16-19

Es, W.A. van, 'Een Vikingspeerpunt uit het Reitdiep bij Groningen', Varia Bio-Archaeologica, 24 (1964), 55-61.

Es, W.A. van, 'Friezen, Franken en Vikingen', W.A. van Es & W.A.M. Hessing (reds.), Romeinen, Friezen en Franken in het hart van Nederland (Utrecht/Amersfoort 1994), 82-119

Fockema Andreae, S.J., 'Vikinger-Wijken in Nederland', Mededelingen van de Vereniging voor Naamkunde te Leuven en de Commissie voor Naamkunde te Amsterdam 30 (1954), 81-87

Galen, J. van, 'Een moedwillige brandstichting', Maandblad van Oud-Utrecht 30-2 (1957), 21-22

Galen, J. van, 'Nogmaals over de havenwijk in 1007', Maandblad van Oud-Utrecht 30-6 (1957), 68-69

Geer van Oudegein, J.J. de, 'De Frankische burg Trecht, nu Utrecht, voor de verwoesting door de Noormannen', Kronijk van het Historisch Genootschap, gevestigd te Utrecht 24 (1868), 436

Gosses, I.H., 'Deensche heerschappijen in Friesland gedurende den Noormannentijd', Gosses, F. & Niermeyer, J.F. (reds.) Verspreide Geschriften (Groningen/Batavia 1946), 130-151. (oorspronkelijk als los artikel in 1923 verschenen)

Halbertsma, H., Frieslands oudheid. Het rijk van de Friese koningen, opkomst en ondergang (Utrecht 2001)

Harthausen, H., Die Normanneneinfälle im Elb- und Westermündungsgebiet mit besonderer Berücksichtigung der Schlacht von 880 (Hildesheim 1966)

Hasse, G, 'Les Vikings en Belgique', Revue Belge d’Archeologie et d’Histoire de l’Art (1935)

Heeringen, R.M. van, 'Een Viking-sieraad van het strand van Callantsoog, Noord-Holland', Westerheem (1990), 22-23

Heeringen, R.M. van, 'Een zilveren toiletgarnituur uit de Vikingtijd van het strand van Domburg', Walacria, een kroniek van Walcheren 3 (1990), 51-60

Heeringen, R.M. van, 'Kolonisatie en bewoning in het mondingsgebied van de Schelde in de vroege Middeleeuwen vanuit archeologisch perspectief', Heeringen, R.M. van, Henderikx, P.A., Mars, A. (reds.), Vroeg-Middeleeuwse ringwalburgen in Zeeland (Amersfoort/Goes 1995), 41-70

Henderikx, P.A., 'De ringwalburgen in het mondingsgebied van de Schelde in historisch perspectief', Heeringen, R.M. van, Henderikx, P.A., Mars, A. (reds.), Vroeg-Middeleeuwse ringwalburgen in Zeeland (Amersfoort/Goes 1995) 71-112

Hendrix, W.P.A.M., ‘De Aschlokwestie ofwel de lokatie van het Noormannenkamp aan de Maas in de jaren 881 en 882’, Historisch jaarboek voor het land van Zwentibold 19 (1998 ), 61-76

Hisely, J.J., 'Aanteekeningen op het werk getiteld: De Noormannen in Nederland', Drie-Maandelijksch Tijdschrift 2 (1836)

Hofstra, T., 'Changing views on Vikings', TijdSchrift voor Skandinavistiek 24 (2003)

Hollmann, H.F., Rustringen die ursprüngliche Heimath des ersten russischen Grossfürsten Ruriks und seiner Brüder: ein historischer Versuch (Bremen 1816)

Hougen, B., 'An Anglo-Nordic Drinking Horn from Holland', Viking III, supplement (1939).

Jager, H. de, 'Eene kerk te Brielsch-Nieuwland door de Noormannen gesticht', Nederlandsch archief voor kerkgeschiedenis 1 (1902), 394

Jankuhn, H., 'Die Kammschiene aus Terp Almenum', De Vrije Fries 41 (1953), 37-45.

Klomp, M., De Noormannen komen! (Amsterdam 1976)

Laet, S.J. De, 'Wooden animal heads of Carolingian times found in the river Scheldt', Acta Archaeologica 27 (Kopenhagen 1965), 127-137.

Lang, A., 'Die "Normannenpoorten" der friesischen Dorfkirchen, ihre Entstehung und Bedeutung', De Vrije Fries 32 (1934), 90-112

Lebecq, S., Marchands et navigateurs Frisons du haut moyen age (Lille 1983)

Lichtenberg, L., 'Wieringen is weg van de Vikingen', Archeologisch magazine 2 (2000)

Linden, H. van der, 'Les Normands en Louvain (884-892)', Revue Historique 124 (1911), 64-81.

Meskers-van der Tuin, K., e.a., Freya en Hagar (2007)

Mestdagh, M., De Vikingen bij ons, Het Grote Leger (879-892) in België en Frankrijk (Gent 1989)

Meulemeester, J. de, 'Comment c’est on défendu au IXe siecle?', Acta archeologica Lovaniensis, Monographiae 8 (1995)

Miedema, H.T.J., 'Thor en de Wikingen in Friesland', Mededelingen van het Instituut voor Naamkunde te Leuven en de Commissie voor Naamkunde en Nederzettingsgeschiedenis te Amsterdam 4 (1972), 1-20

Moortel, A. van, 'Viking Ship Remains from Antwerp, Belgium', Maritime Archeology Newsletter from Roskilde, 10 (1998)

Musset, L., Les invasions germaniques. Le second assaut contre l'Europe chrétienne (VIIe - XIe siècles) (Parijs 1965)

Overbeek, B., The scourge: Dorestad during the Viking invasions in the year 834 (Utrecht 2005) [ged. fictie]

Paulsen, P., 'Die Wikinger Lanze von Termonde', Zeitschrift f. deutsche Vorgeschichte 29 (1937), 381-411.

Philippa, M.L.A.I., '"Frisa kiltar letu reisa stein þensa...", taalkundige gevolgen van de "mercantiele" confrontaties tussen Friezen en Scandinaviërs in de vroege middeleeuwen', Philologia Frisica Anno 1981 (1982), 40-51

Quak, A., 'Wikinger in Flandern', L. Peterson (ed.), Studia Onomastica. Festskrift till Thorsten Andersson 23 februari 1989 (Stockholm 1989), 297-301

Quak, A., 'De Vikingen en de zee', Madoc 13, 4 (1999), 213-220

Regteren Altena, H.H. van, et al. (red.), 'De Vikingen in de Lage Landen getoetst aan de Danelaw', IPP Working Paper 1, (Amsterdam 1971)

Remans, A., 'Noormannen te Elsloo?', De Bronk: Limburgs Maandblad 7 (1959-1960), 233-237

Rhee, F. van der, Achtergronden van de 'Utrechtse' runensteen. Rede uitgesproken bij zijn afscheid als hoogleraar in de Oudgermaanse tekstfilologie op 28 januari 1982

Rhoer, J. de, 'Verhandeling over het door de Noormannen ontrust en geplonderd Dorestadum der Batavieren; waarin het gevoelen van den Heere B. H. getoetst, en de strooperyen van die zeeroovers verklaard worden', Verhandelingen van het Zeeuwsche Genootschap der Wetenschappen te Vlissingen 5 (Vlissingen 1776)

Ridder, T. de, Vlierman, K. en Vredenbergt, A.-L., 'Vikingen in Vlaardingen. De betekenis van de resten van gesloopte Vikingschepen in elfde-eeuwse Vlaardingse begravingen', Westerheem 53-4 (2004), 142-154

Samplonius, K., 'Friesland en de Vikingtijd: de ring van Senja en de Vierentwintig Landrechten', It beaken 60 (1998), 89-101

Sanke, M., 'Wickingerschutt aus Deventer und Zutphen. Zwei enddatierte Keramikkomplexe mit rheinischer Importware aus den Niederlanden', S. Brather e.a. (red.), Archäologie als Sozialgeschichte. Studien zu Siedlung, Wirtschaft und Gesellschaft im frühgeschichtlichen Mitteleuropa. Festschrift für heiko Steuer zum 60. Geburtstag (Rahden 1999), 251-269

Schönfeld, M., 'Directe en indirecte Wikingerinvloeden op onze naamgeving', in: D.P. Blok (red.), Nagelaten opstellen, studies op naamkundig gebied (Amsterdam 1959)

Schrijnemakers, M.J.H.A., 'De Noormannen in "Ascloa", Limburg van Mook tot Eijsden: jaarboek (1981), 19-38

Simek, R. & Engel, U. (Ed.), Vikings on the Rhine (Wenen 2004)

Stakenburg, A.J., 'De Heilige-Kruislegende en de Denensage van Breda. Ms. Arch. Kathedraal van Breda. Ontstaan van het Heilige Kruis en enige wonderen, die het verricht heeft; daarom heengeweven de geschiedenis van de vestiging der Noormannen in Noord-Brabant', Handelingen van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant (1944-1947), 62-77

Steenstrup, J.C.H.R., 'Danske Kolonier i Flandern og Nederlandene i det 10de Aarhundrede', Dansk Historisk Tidsskrift, IV, 6 (1877), 484-497

Tenhaeff, N.B., 'Historie en sage aangaande Angelsaksen en Noormannen', Tijdschrift voor Geschiedenis (1926), 285-294

Toorians, L., 'Heidense bendes: de gesel der Noormannen', Vitrine 18-1 (2005), 26-31

Tuuk, L.A. van der, 'Gingen de Utrechtse bisschoppen Hunger, Odilbald en Radbod vanwege de Noormannen in ballingschap?', Jaarboek Oud-Utrecht 2003 (Utrecht 2003), 33-66

Tuuk, L.A. van der, 'Een Deen in de Betuwe?', De Ravenbanier 5-1 (2004), 7-9

Tuuk, L.A. van der, 'Scaldingi', De Ravenbanier 5-2 (2004), 5-7

Tuuk, L.A. van der, 'De Saksische connecties van Ragnarr', De Ravenbanier 6-1 (2005), 9-13

Tuuk, L.A. van der, Ferrum paganorum incanduit. Het ijzer van de heidenen schitterde. (Turnhout 2005)

Tuuk, L.A. van der, 'Denen in Dorestad. De Deense rol in de ondergang van Dorestad', Jaarboek Oud-Utrecht 2005 (Utrecht 2005), 5-40

Tuuk, L.A. van der, 'Deense kapers op de kust: Walcheren in de negende eeuw', Nehalennia 151 (2006), 2-24

Tuuk, L.A. van der, 'Denen voor de poorten van Utrecht', Tijdschrift Oud-Utrecht 80-4 (2007), 96-101

Tuuk, L.A. van der, 'Deense heersers en de Friese kogge in de vroege Middeleeuwen. Deel 1: De vroegmiddeleeuwse kogge', Spiegel der Zeilvaart 31-9 (2007), 25-29.

Tuuk, L.A. van der, 'Deense heersers en de Friese kogge in de vroege Middeleeuwen. Deel 2: De koggenorganisatie en de rol van de Deense heersers', Spiegel der Zeilvaart 31-10 (2007), 35-39.

Tuuk, L.A. van der, 'Birka en de Friese handel (1)', Sverige Kuriren 2 - 2008, 10-11.

Tuuk, L.A. van der, 'Birka en de Friese handel (2)', Sverige Kuriren 3 - 2008, 9-11.

Tuuk, L.A. van der, Noormannen in de Lage Landen. Handelaren, huurlingen en heersers (Kampen/Leuven 2008).

Tuuk, L.A. van der, 'Deense heersers in de Over-Betuwe. Machtsstrijd in het rivierengebied in de negende eeuw', Bijdragen en Mededelingen Gelre, Historisch jaarboek voor Gelderland 99 (2008), 7-26.

Tuuk, L.A. van der, Noormannen in het rivierengebied. De handelsplaatsen Dorestad en Tiel in vuur en vlam (Kampen 2009).

Tuuk, L.A. van der & Winter, J.M. van, 'Rondom Egmond: Denen en West-Friezen in Kennemerland', Holland Historisch Tijdschrift 39 (2007), 276-298.

Vannérus, J., 'Asselt, et non Elsloo, Camp retranché des Normands à la Meuse (881-882), Acad. roy. de Belgique, Bull. de la Classe des Lettres etc. série V, XVIII (1932), 223-232.

Veelenturf, K., 'Een vroegmiddeleeuwse runensteen in Utrecht', Madoc 21,2 (2007), 66-75

Veen, B.J. van der, 'Vikingen op het strand van Heemskerk?', Archeologische kroniek Noord-Holland 2000, Holland 33 (2001), 31-37

Venner, J.G.C. en Verlinden, J.H.M, 'Keizer Karel de Dikke en de Noormannen te Asselt 881-882', Tijdschrift voor Geschiedenis 110 (1997), 147-168

Verhagen, H.J., 'Een Vikinger "sólskífa" te Hazerswoude', Westerheem 1 (1952), 62-67

Verhart L. ‘Geen Noormannen te bekennen. De archeologische bewijzen voor hun aanwezigheid bij het Dionysiuskerkje in Asselt’, Spiegel van Roermond (2019), 58-79

Vercauteren, F., 'Comment s'est-on défendu, au IXe siècle, dans l'Empire franc contre les invasions normandes?', Annales de la Fédération Archéologique et Historique de Belgique 1935 30 (Brussel 1936), 117 - 132

Verwers, W.J.H., 'Dorestad und der Handel der Wikinger', Löber, U. (red.), Die Wikinger (Koblenz 1998), 107-115.

Vierck, H.E.F., 'The origin and date of the ship's figure-head from Moerzeke-Mariekerke, Antwerp', Helinium 10 (1970), 139-149.

Vlierman, K., 'Scheepsfragmenten uit de Viking-scheepsbouwtraditie', voorlopig ROB rapport Dijkstra (1998), 56-58.

Vliet, K. van, 'Traiecti muros heu! The Bishop of Utrecht during and after the Viking invasions of Frisia (834-925)', Studia Medievalia Septentrionalia 11, 133-154

Vogel, W., Die Normannen und das Fränkische Reich bis zur Gründung der Normandie (Heidelberg 1906)

Jan de Vries Vries, J. de, De wikingen in de Lage Landen bij de zee (Haarlem 1923)

Vries, J. de, 'De laatste wikingtochten in de gewesten van den Nederrijn', Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis en oudheidkunde 10 (1923), 249

Vries, J. de, 'De Wikingen in Kennemerland', Westerheem (1954), 74-77

Vries, J. de, 'De Noormannen bezuiden onze grote rivieren', Brabants Heem 15-1 (1963), 2-11

Welters, G.H.H., De Noormannen te Elsloo (Roermond c.1870)

Werveke, H. van, 'Burgus, versterking of nederzetting?', Verhandelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor wetenschappen, letteren en schone kunsten van België 27, no. 59 (Brussel 1965)

Wijbenga, D., De Noormannen voor Dorestad, (tekst bij: Wolters, Schoolplaten voor de vaderlandse geschiedenis 4), (Groningen 1967)

Willemsen, A., Vikingen! Overvallen in het stroomgebied van Rijn en Maas, 800-1000 (Bussum/Utrecht 2004)

Wilts, O., 'Die Wikinger in Friesland. Anmerkungen zum Wikingerbild in den altfriesischen Rechtshandschriften', Philologia Frisica Anno 1990 (1992), 195-208

Zettel, H. Das Bild der Normannen und der Normanneneinfälle in westfränkischen, ostfränkischen und angelsächsischen Quellen des 8. bis 11. Jahrhunderts (München 1977)

(zonder auteur), Een vikingschip valt ons land binnen. De Noormannen komen!, AO-reeks 313 (Amsterdam 1950)

(zonder auteur), Noorse kunst van de vikings tot de XVIIe eeuw, paleis voor Schone Kunsten, tentoonstellingscatalogus (Brussel 1954)

 



Gustav Lind
(1886-1984)
de stichter van de Bibliotheca Danica in Amsterdam


"De Deenen en Noormannen maakten zich door de woestheid van hunne plunderingstogten beducht. Vele van die ruwe oorlogslieden vestigden zich in deze landen, en daarom is het van belang wel na te gaan, wie zij waren, wat zij deden, en welken invloed zij hebben gehad; en hen niet enkel als zeeschuimers en roovers te schetsen in de beteekenis, welke wij thans aan die woorden hechten."

Deze woorden vloeiden uit de pen van Groen van Prinsterer. Als antirevolutionair was hij een exponent van het christelijke denken in de negentiende eeuw. Blijkbaar was hij ook een historicus met een visie.

begin van deze pagina
Startpagina